EN 301 549 Toegankelijkheidsnormen voor ICT-producten en -diensten
De EN 301 549-norm is de Europese maatstaf voor de toegankelijkheid van informatie- en communicatietechnologie (ICT)-diensten en -producten voor mensen met een beperking. Deze norm, die is vastgesteld door de Europese Unie in het kader van de Richtlijn inzake webtoegankelijkheid, garandeert dat digitale diensten, websites, apps, software en hardware voldoen aan specifieke toegankelijkheidsnormen.
Als uw bedrijf ICT-producten of -diensten levert in Europa (of EU-gebruikers bedient), is het begrijpen en implementeren van de toegankelijkheidsvereisten van EN 301 549 geen optie, maar een wettelijke en ethische verplichting.
In deze handleiding leer je:
- Wat de toegankelijkheidsnorm EN 301 549 inhoudt.
- Hoe dit zich verhoudt tot WCAG 2.1 en 2.2.
- Toegankelijkheidseisen voor ICT-producten en -diensten
- Nalevingsstappen en beste praktijken
- Hulpmiddelen zoals de Toegankelijkheidsassistent maken het naleven van de regels eenvoudiger.
Wat is de EN 301 549-norm?
De EN301549-norm is de Europese geharmoniseerde toegankelijkheidsnorm voor ICT-producten en -diensten, ontwikkeld in samenwerking door ETSI, CEN en CENELEC. Deze norm stelt essentiële toegankelijkheidseisen vast, met name met betrekking tot de webtoegankelijkheidsrichtlijn EN301549. De norm integreert wereldwijd erkende richtlijnen zoals WCAG 2.1 AA en breidt de toepassing ervan uit tot buiten traditionele webcontent.
De EN301549-norm is de Europese geharmoniseerde toegankelijkheidsnorm voor ICT-producten en -diensten, ontwikkeld in samenwerking door ETSI, CEN en CENELEC. De norm stelt belangrijke toegankelijkheidseisen vast, met name rond de webtoegankelijkheidsrichtlijn EN301549, en integreert wereldwijd erkende aanbevelingen zoals WCAG 2.1 AA, terwijl de toepassingsmogelijkheden verder reiken dan conventionele webcontent.
Belangrijkste aandachtsgebieden:
- Webcontent en mobiele apps: Integreert WCAG 2.1 AA volledig in clausule 9.2, waardoor webcontent voldoet aan erkende toegankelijkheidsnormen.
- Software en digitale documenten: Integreert de WCAG2ICT-richtlijnen en biedt op maat gemaakte succescriteria voor documenten, apps en interactieve software-interfaces.
- ICT-hardware en telecommunicatietools: Omvat toegankelijkheid voor apparaten zoals kiosken, geldautomaten en telecommunicatiesystemen – functies die verder gaan dan de web- en softwarelagen.
- Algemene toegankelijkheidsfuncties: Omvat voorzieningen zoals gesloten functionaliteit, biometrische ondersteuning (bijv. vingerafdruk, gezichtsherkenning) en het behoud van toegankelijkheidsinstellingen bij conversies.
Waarom de toegankelijkheidseisen van EN 301 549 belangrijk zijn
Het is van cruciaal belang om het belang van EN301549 te begrijpen, niet alleen voor wettelijke naleving, maar ook voor het waarborgen van de waarde in de praktijk. In dit onderdeel worden de drie belangrijkste redenen besproken om prioriteit te geven aan deze Europese toegankelijkheidsnorm:
1. Wettelijke naleving van EU-mandaten
EN301549 helpt bij het voldoen aan zowel de EU-richtlijn webtoegankelijkheid (2016/2102) als de Europese Toegankelijkheidswet (EAA), belangrijke wettelijke kaders waaronder overheidsinstanties en bepaalde niet-overheidsinstellingen moeten opereren. Het niet voldoen aan deze normen kan leiden tot juridische gevolgen, klachten of reputatieschade.
2. Inclusieve toegang voor miljoenen mensen
In de EU wonen meer dan 87 miljoen mensen met een beperking, wat neerkomt op ongeveer 20-27% van de volwassen bevolking. Door ervoor te zorgen dat ICT-producten en -diensten toegankelijk zijn, ongeacht of ze een visuele, auditieve, motorische, cognitieve of andere beperking hebben, wordt inclusie en rechtvaardigheid bevorderd.
Vrijwel iedereen krijgt op een bepaald moment te maken met een beperking, waardoor toegankelijkheid een universeel ontwerpprincipe is.
3. Markttoegang en bedrijfsgroei
Het voldoen aan EN301549 gaat niet alleen om het vermijden van boetes; het gaat erom een uitgebreide markt te ontsluiten. Toegankelijke ICT bereikt een grotere klantengroep, zoals ouderen en mensen met een beperking, die vaak over het hoofd worden gezien.
Bovendien schrijft de Europese Toegankelijkheidsverordening (EAA), die op 28 juni 2025 van kracht wordt, toegankelijkheid voor van een breed scala aan diensten en producten, van e-commerceplatforms tot telecommunicatieapparatuur, in alle lidstaten. Deze harmonisatie vereenvoudigt grensoverschrijdende werkprocessen en vergroot het bereik.
Belangrijkste kenmerken van de EN 301 549-toegankelijkheidsnorm
De EN 301 549-norm vormt de basis voor naleving van ICT-toegankelijkheidsnormen in de Europese Unie. Deze norm biedt een geharmoniseerde set vereisten die aansluiten op zowel WCAG 2.1 AA als ICT-specifieke criteria. Of u nu websites, mobiele apps, hardware of digitale diensten levert, inzicht in deze feiten helpt u ervoor te zorgen dat uw compliance-strategie op koers ligt.
| Aspect | Details |
|---|---|
Officiële naam |
EN 301 549 V3.2.1 (maart 2021) – volgende update verwacht in 2025 (WCAG 2.2 AA) |
Jurisdictie |
Europese Unie (EU) en EER-landen |
Geldt voor |
Websites, mobiele apps, software, hardware, ICT-producten en -diensten |
Gebaseerd op |
WCAG 2.1 AA + ICT-specifieke criteria voor functionele toegankelijkheid |
Wettelijke basis |
EU-richtlijn inzake webtoegankelijkheid en de Europese wet inzake toegankelijkheid (EAA) |
Sleutelfocus |
Toegankelijkheid voor mensen met visuele, auditieve, cognitieve en motorische beperkingen. |
Nalevingstermijn |
Verschilt per richtlijn; de volledige handhaving van de EAA gaat in op 28 juni 2025. |
Handhavingsautoriteit |
door EU-lidstaten aangewezen instanties en toezichthoudende instanties voor toegankelijkheid |
Toegankelijkheidseisen voor ICT-producten en -diensten
De EN 301 549-norm definieert een complete set functionele toegankelijkheidsvereisten om ervoor te zorgen dat ICT-producten en -diensten voldoen aan de eisen op alle contactpunten met de gebruiker, inclusief webcontent, mobiele apps, software, hardware en digitale documenten. Het voldoen aan deze vereisten sluit niet alleen aan bij de EU-richtlijn inzake webtoegankelijkheid EN 301 549, maar draagt ook bij aan wereldwijde best practices op het gebied van toegankelijkheid.
Web- en mobiele inhoud
- Moet voldoen aan WCAG 2.1 AA, waarbij WCAG 2.2 AA sterk wordt aanbevolen voor toekomstige implementatie.
- Volledig responsief ontwerp voor optimale weergave op alle apparaten en in alle oriëntaties.
- Toetsenbordnavigatie voor alle functies, inclusief snelkoppelingen en zichtbare focusindicatoren.
- Tekstalternatieven voor alle niet-tekstuele content, waaronder pictogrammen, infographics en decoratieve afbeeldingen.
- Ondersteuning voor wijzigingen in de schermoriëntatie en herindeling zonder verlies van inhoud of functionaliteit.
Software en applicaties
- Volledige compatibiliteit met ondersteunende technologieën zoals schermlezers, vergrootglazen en spraakherkenningstools.
- Consistente navigatiepatronen en een logische focusvolgorde verbeteren de gebruiksvriendelijkheid voor alle gebruikers.
- Duidelijke foutidentificatie met suggesties voor correcties, met name in formulieren en gegevensinvoervelden.
- Vermijd time-outs, tenzij de gebruiker deze kan verlengen.
Hardware
- Fysieke bedieningselementen die te gebruiken zijn zonder fijne motoriek of een stevige grip.
- Alternatieven voor audio-uitvoer bij visuele informatie (bijvoorbeeld tekst-naar-spraak voor weergegeven inhoud).
- Visuele alternatieven voor geluidswaarschuwingen (bijv. knipperende indicatoren).
- Plaatsing van bedieningselementen voor toegankelijkheid vanuit zittende en staande positie.
Documenten en PDF's
- PDF-structuren voorzien van tags om compatibiliteit met schermlezers te garanderen.
- De logische leesvolgorde wordt op alle apparaten en platforms voor ondersteunende technologie gehandhaafd.
- Toegankelijke formuliervelden met de juiste labels en beschrijvingen.
- Tabellen met kopteksten voor betere leesbaarheid in ondersteunende hulpmiddelen.
Stapsgewijze handleiding voor het voldoen aan de EN 301 549-norm
Om te voldoen aan de EN 301 549-norm voor ICT-diensten en -producten is een vastgestelde methode nodig die automatische scanning, handmatige controle en continue monitoring combineert. Door deze stappen te volgen, kunnen bedrijven voldoen aan de toegankelijkheidseisen voor ICT-diensten en -producten en tegelijkertijd de verplichtingen van de Richtlijn webtoegankelijkheid EN 301 549 nakomen.
Stap 1 – Voer een toegankelijkheidsaudit uit
Begin met een uitgebreide audit om eventuele lacunes in de toegankelijkheidseisen van EN 301 549 te identificeren. Gebruik zowel geautomatiseerde als handmatige tests om volledige dekking te garanderen.
- Toegankelijkheidsassistent – Shopify → Shopify-app
- Toegankelijkheidsassistent – WordPress → WordPress-plug-in
- Toegankelijkheidsassistent – Wix → Wix-app
💡 Tip: Gebruik het op je favoriete platform en combineer het met handmatige controles om complexe toegankelijkheidsproblemen op te sporen die automatisering alleen mogelijk over het hoofd ziet.
Stap 2 – Oplossingen implementeren
Pak eerst de belangrijkste problemen aan:
- Voeg beschrijvende alt-tekst toe aan alle afbeeldingen.
- Verbeter het kleurcontrast voor tekst, knoppen en interactieve elementen.
- Maak ontoegankelijke formulieren toegankelijker door labels, instructies en foutmeldingen toe te voegen.
- Zorg ervoor dat de toetsenbordnavigatie soepel verloopt op de hele interface.
Stap 3 – Testen met ondersteunende technologieën
Valideer de toegankelijkheid door te testen met veelgebruikte ondersteunende technologieën:
- NVDA en JAWS voor Windows
- VoiceOver voor macOS en iOS
- Schakelaars en alternatieve invoerapparaten voor gebruikers met motorische beperkingen Tests in praktijksituaties garanderen naleving die verder gaat dan alleen technische normen.
Stap 4 – Publiceer een toegankelijkheidsverklaring
Plaats een duidelijke toegankelijkheidsverklaring op uw website of app, waarin het volgende wordt beschreven:
- Huidig nalevingsniveau (er wordt bijvoorbeeld voldaan aan de WCAG 2.1 AA + EN 301 549-criteria)
- Doorlopende verbeteringsplannen
- Contactgegevens voor het melden van toegankelijkheidsproblemen
Stap 5 – Continu monitoren
Toegankelijkheid is geen eenmalige inspanning. Stel realtime monitoring in om wijzigingen bij te houden en problemen op te lossen naarmate uw website, apps of ICT-producten zich ontwikkelen. Tools zoals Accessibility Assistant bieden continue monitoring van de naleving van WCAG en EN 301 549 met bruikbare rapporten.
Praktisch voorbeeld – EN 301 549 in actie
Intimax, een toonaangevende hypermarktketen in Roemenië, zag de noodzaak in om ervoor te zorgen dat haar e-commerceplatform voldeed aan de EN 301 549-toegankelijkheidsnormen, met name gezien de groeiende aandacht voor inclusieve online ervaringen binnen de EU.
Voordat de Accessibility Assistant-app werd geïntegreerd, kampte de Intimax-website met de volgende veelvoorkomende toegankelijkheidsproblemen:
- Beperkte naleving van de WCAG 2.1 AA-regels voor kleurcontrast.
- Ontbrekende toegankelijkheidsaanwijzingen voor interactieve elementen
- Onvoldoende compatibiliteit met schermlezers
- Geen gecentraliseerde toegankelijkheidsfuncties voor gebruikers
- Geautomatiseerde toegankelijkheidsscans en -correcties geïntroduceerd.
- Verbeterd visueel contrast om te voldoen aan de EN 301 549-vereisten.
- Een gebruiksvriendelijk toegankelijkheidsicoon is ingeschakeld voor snelle aanpassingen.
- Geoptimaliseerde navigatie voor zowel desktop- als mobiele ondersteunende technologieën.
Een geverifieerde recensie van Intimax benadrukt hun positieve ervaring:
“Uitstekende ondersteuning en de mensen staan open voor veranderingen en het oplossen van problemen. Dankjewel! Je kunt deze app gebruiken, hij is geweldig!” — Intimax, Roemenië
Invloed:
- Binnen een maand tijd de naleving van de toegankelijkheidsrichtlijnen verhoogd van 69% naar 98%.
- Verbeterde winkelervaring voor gebruikers met een visuele en motorische beperking.
- Het vertrouwen van klanten versterkt door een sterke focus op inclusiviteit.
Deze casus bewijst dat naleving van EN 301 549 zowel efficiënt als effectief kan zijn bij gebruik van de juiste toegankelijkheidstools.
Veelgestelde vragen over de EN 301 549-norm
Wat is de EN 301 549-toegankelijkheidsnorm?
De EN 301 549-norm is het geharmoniseerde EU-kader voor toegankelijkheid van ICT-producten en -diensten. Deze norm sluit aan op de WCAG-richtlijnen en breidt deze uit naar hardware, software, documenten en telecommunicatiediensten.
Is EN 301 549 verplicht?
Ja, het is verplicht voor organisaties in de publieke sector in de EU en geldt voor veel particuliere bedrijven op grond van de EU-richtlijn inzake webtoegankelijkheid en de Europese toegankelijkheidsverordening.
Wat is de gesloten functionaliteit volgens EN 301 549?
Gesloten functionaliteit verwijst naar ICT-producten die niet door de gebruiker kunnen worden aangepast, zoals geldautomaten of ticketautomaten, en die ingebouwde toegankelijkheidsfuncties vereisen om aan de norm te voldoen.
Wat is de norm EN 301 549 van de toolkit voor toegankelijke ICT-inkoop?
Het is een referentiekader dat wordt gebruikt bij overheidsaanbestedingen om ervoor te zorgen dat aangeschafte ICT-producten en -diensten voldoen aan de EU-toegankelijkheidsvereisten.
Wat is EN 301 549 in het Engels?
In het Engels is EN 301 549 simpelweg de Europese toegankelijkheidsnorm voor ICT-producten en -diensten, die ervoor zorgt dat deze bruikbaar zijn voor mensen met een beperking.
