EN 301 549 Normy dotyczące produktów i usług ICT
Norma EN 301 549 stanowi europejski punkt odniesienia w zakresie udostępniania usług i produktów technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT) osobom z niepełnosprawnościami. Przyjęta przez Unię Europejską na mocy dyrektywy w sprawie dostępności stron internetowych, gwarantuje, że usługi cyfrowe, strony internetowe, aplikacje, oprogramowanie i sprzęt spełniają określone standardy dostępności.
Jeśli Twoja firma dostarcza produkty lub usługi ICT w Europie (lub obsługuje użytkowników z UE), zrozumienie i wdrożenie wymogów dostępności określonych w normie EN 301 549 nie jest opcjonalne, lecz stanowi prawny i etyczny obowiązek.
W tym przewodniku dowiesz się:
- Co obejmuje norma dostępności EN 301 549
- Jak to się ma do WCAG 2.1 i 2.2
- Wymagania dotyczące dostępności produktów i usług ICT
- Kroki zgodności i najlepsze praktyki
- Narzędzia takie jak Asystent Dostępności, które ułatwiają przestrzeganie zasad
Czym jest norma EN 301 549?
Norma EN301549 to europejska zharmonizowana norma dostępności, opracowana we współpracy ETSI, CEN i CENELEC, dotycząca zgodności produktów i usług ICT z przepisami. Norma ustanawia kluczowe wymagania dotyczące dostępności, zwłaszcza w odniesieniu do dyrektywy EN301549 w sprawie dostępności stron internetowych – integrując globalnie uznawane wytyczne, takie jak WCAG 2.1 AA, jednocześnie rozszerzając jej zastosowanie poza tradycyjne treści internetowe.
Norma EN301549 to europejska zharmonizowana norma dostępności opracowana dla produktów i usług ICT, wspólnie przez ETSI, CEN i CENELEC. Ustanawia ona istotne wymogi dotyczące dostępności, w szczególności w odniesieniu do dyrektywy EN301549 w sprawie dostępności stron internetowych, integrując uznane na całym świecie zalecenia, takie jak WCAG 2.1 AA, a jednocześnie rozszerzając zakres oprogramowania poza konwencjonalne treści internetowe.
Kluczowe obszary zakresu:
- Treść internetowa i aplikacje mobilne: pełna integracja WCAG 2.1 AA z klauzulą 9.2, co gwarantuje, że treść internetowa spełnia uznane standardy dostępności.
- Oprogramowanie i dokumenty cyfrowe: uwzględnia wytyczne WCAG2ICT, oferując dostosowane kryteria sukcesu dla dokumentów, aplikacji i interaktywnych interfejsów oprogramowania.
- Sprzęt ICT i narzędzia telekomunikacyjne: Obejmuje kwestie dostępności urządzeń, takich jak kioski, bankomaty i systemy telekomunikacyjne — funkcje wykraczające poza warstwy internetowe i programowe.
- Funkcje ogólnej dostępności: obejmują takie rozwiązania, jak zamknięta funkcjonalność, obsługa biometrii (np. odcisków palców, rozpoznawania twarzy) i zachowywanie ustawień dostępności podczas konwersji.
Dlaczego wymagania dotyczące dostępności określone w normie EN 301 549 są ważne
Zrozumienie znaczenia normy EN301549 jest kluczowe nie tylko ze względu na zgodność z prawem, ale także ze względu na realne wartości. W tym segmencie omówiono 3 najważniejsze powody, dla których warto nadać priorytet tej europejskiej normie dostępności:
1. Zgodność prawna z wymogami UE
Norma EN301549 pomaga zachować zgodność z dyrektywą UE w sprawie dostępności stron internetowych (2016/2102) oraz europejskim aktem w sprawie dostępności (EAA), które stanowią ważne ramy prawne dla funkcjonowania podmiotów sektora publicznego i niektórych podmiotów niepublicznych. Nieprzestrzeganie tych norm może skutkować konsekwencjami prawnymi, skargami lub uszczerbkiem na reputacji.
2. Dostęp dla milionów osób
W UE mieszka ponad 87 milionów osób z niepełnosprawnościami, co stanowi około 20–27% dorosłej populacji. Zapewnienie dostępności produktów i usług ICT, niezależnie od tego, czy dotyczy to klientów z niepełnosprawnością wzrokową, słuchową, ruchową, poznawczą czy innymi, sprzyja włączeniu społecznemu i sprawiedliwości społecznej.
Prawie każdy z nas w pewnym momencie swojego życia doświadczy niepełnosprawności, dlatego dostępność stanowi zasadę uniwersalnego projektowania.
3. Dostęp do rynku i rozwój biznesu
Zgodność z normą EN301549 nie zawsze oznacza jedynie unikanie kar; chodzi o otwarcie szerokiego rynku. Dostępne technologie ICT docierają do szerszej grupy odbiorców, takich jak osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, które często są pomijane.
Ponadto, Europejski Akt w Sprawie Dostępności (EAA), obowiązujący od 28 czerwca 2025 r., nakłada obowiązek zapewnienia dostępności w szerokim zakresie usług i produktów, od platform e-commerce po sprzęt telekomunikacyjny, we wszystkich państwach członkowskich. Ta harmonizacja upraszcza transgraniczne przepływy pracy i rozszerza zasięg.
Najważniejsze informacje o normie dostępności EN 301 549
Norma EN 301 549 stanowi podstawę zgodności z przepisami dotyczącymi dostępności ICT w Unii Europejskiej, zapewniając zharmonizowany zestaw wymagań, zgodny zarówno z WCAG 2.1 AA, jak i kryteriami specyficznymi dla ICT. Niezależnie od tego, czy dostarczasz strony internetowe, aplikacje mobilne, sprzęt, czy usługi cyfrowe, zrozumienie tych prostych faktów pomoże Ci upewnić się, że Twoja strategia zgodności jest zgodna z oczekiwaniami.
| Aspekt | Bliższe dane |
|---|---|
Oficjalna nazwa |
EN 301 549 V3.2.1 (marzec 2021) – następna aktualizacja spodziewana w 2025 r. (WCAG 2.2 AA) |
Jurysdykcja |
Kraje Unii Europejskiej (UE) i EOG |
Dotyczy |
Strony internetowe, aplikacje mobilne, oprogramowanie, sprzęt, produkty i usługi ICT |
Na podstawie |
WCAG 2.1 AA + Kryteria dostępności funkcjonalnej specyficzne dla ICT |
Podstawa prawna |
Dyrektywa UE w sprawie dostępności stron internetowych i Europejski akt w sprawie dostępności (EAA) |
Kluczowe skupienie |
Dostępność dla osób z dysfunkcjami wzroku, słuchu, funkcji poznawczych i motorycznych |
Termin zgodności |
Różni się w zależności od dyrektywy; pełne wdrożenie EAA rozpocznie się 28 czerwca 2025 r. |
Organ wykonawczy |
Organy wyznaczone przez państwa członkowskie UE i agencje nadzorujące dostępność |
Wymagania dotyczące dostępności produktów i usług ICT
Norma EN 301 549 definiuje kompletny zestaw wymagań dotyczących dostępności funkcjonalnej, aby zapewnić zgodność produktów i usług ICT ze wszystkimi punktami styku użytkownika, obejmującymi treści internetowe, aplikacje mobilne, oprogramowanie, sprzęt i dokumenty cyfrowe. Spełnienie tych wymagań jest nie tylko zgodne z unijną dyrektywą w sprawie dostępności stron internetowych EN 301 549, ale także wspiera międzynarodowe praktyki w zakresie dostępności.
Treści internetowe i mobilne
- Musi być zgodny ze standardem WCAG 2.1 AA, a w celu zapewnienia gotowości na przyszłość zdecydowanie zaleca się zgodność ze standardem WCAG 2.2 AA.
- W pełni responsywny projekt zapewniający optymalne wyświetlanie na wszystkich urządzeniach i orientacjach.
- Nawigacja za pomocą klawiatury dla wszystkich funkcji, w tym linków pomijających i widocznych wskaźników fokusu.
- Alternatywy tekstowe dla wszystkich treści niebędących tekstem, w tym ikon, infografik i obrazów dekoracyjnych.
- Obsługa zmiany orientacji i reflow bez utraty zawartości lub funkcjonalności.
Oprogramowanie i aplikacje
- Pełna zgodność z technologiami wspomagającymi, takimi jak czytniki ekranu, lupy i narzędzia do rozpoznawania głosu.
- Spójne wzorce nawigacji i logiczna kolejność wybierania elementów zwiększają użyteczność dla wszystkich użytkowników.
- Przejrzysta identyfikacja błędów i sugestie ich usunięcia, zwłaszcza w formularzach i polach wprowadzania danych.
- Unikanie przekroczeń limitu czasu, chyba że użytkownik może je przedłużyć.
Sprzęt komputerowy
- Elementy sterujące, których obsługa nie wymaga precyzyjnej motoryki ani mocnego chwytu.
- Alternatywne rozwiązania wyjścia audio dla informacji wizualnych (np. zamiana tekstu na mowę w przypadku treści wyświetlanych).
- Alternatywy wizualne dla alertów dźwiękowych (np. migające wskaźniki).
- Umiejscowienie elementów sterujących umożliwiających dostęp z pozycji siedzącej i stojącej.
Dokumenty i pliki PDF
- Oznaczone struktury PDF w celu zapewnienia zgodności z czytnikami ekranu.
- Logiczna kolejność czytania jest zachowana na wszystkich urządzeniach i platformach technologii wspomagających.
- Dostępne pola formularza z odpowiednimi etykietami i opisami.
- Tabele z powiązaniami nagłówków dla lepszego zrozumienia w narzędziach wspomagających.
Przewodnik krok po kroku dotyczący osiągnięcia zgodności z normą EN 301 549
Spełnienie wymagań normy EN 301 549 dotyczącej zgodności usług i produktów ICT wymaga sprawdzonej metody łączącej automatyczne skanowanie, ręczne sprawdzanie i ciągły monitoring. Postępując zgodnie z tymi krokami, firmy mogą dostosować się do wymogów dostępności usług i produktów ICT, jednocześnie spełniając wymogi dyrektywy EN 301 549 w sprawie dostępności stron internetowych.
Krok 1 – Przeprowadź audyt dostępności
Zacznij od kompleksowego audytu, aby zidentyfikować luki w wymogach dostępności EN 301 549. Użyj zarówno testów automatycznych, jak i ręcznych, aby zapewnić pełne pokrycie.
- Asystent dostępności – Shopify → Aplikacja Shopify
- Asystent dostępności – WordPress → Wtyczka WordPress
- Asystent dostępności – Wix → Aplikacja Wix
💡 Wskazówka: Używaj tej funkcji na swojej ulubionej platformie i połącz ją z ręcznymi sprawdzeniami, aby wykryć złożone problemy z dostępnością, których sama automatyzacja mogłaby nie wykryć.
Krok 2 – Wdrażanie poprawek
Najpierw zajmij się problemami o najwyższym priorytecie:
- Dodaj opisowy tekst alternatywny do wszystkich obrazów.
- Popraw kontrast kolorów tekstu, przycisków i elementów interaktywnych.
- Napraw niedostępne formularze, dodając etykiety, instrukcje i komunikaty o błędach.
- Upewnij się, że nawigacja za pomocą klawiatury jest płynna w interfejsie.
Krok 3 – Test z technologiami wspomagającymi
Sprawdź dostępność, przeprowadzając testy z wykorzystaniem powszechnie stosowanych technologii wspomagających:
- NVDA i JAWS dla systemu Windows
- VoiceOver dla systemów macOS i iOS
- Przełączniki sterujące i alternatywne urządzenia wejściowe dla użytkowników z dysfunkcjami motorycznymi Testowanie w rzeczywistych warunkach zapewnia zgodność wykraczającą poza standardy techniczne.
Krok 4 – Opublikuj oświadczenie o dostępności
Opublikuj na swojej stronie lub w aplikacji czytelne oświadczenie dotyczące dostępności, w którym podasz następujące informacje:
- Aktualny poziom zgodności (np. spełnione kryteria WCAG 2.1 AA + EN 301 549)
- Plany ciągłych ulepszeń
- Dane kontaktowe do zgłaszania problemów z dostępnością
Krok 5 – Monitoruj stale
Dostępność to nie jest jednorazowe działanie. Skonfiguruj monitorowanie w czasie rzeczywistym, aby śledzić zmiany i rozwiązywać problemy w miarę rozwoju witryny, aplikacji lub produktów ICT. Narzędzia takie jak Asystent Dostępności oferują ciągłe monitorowanie zgodności z WCAG i normą EN 301 549 oraz raporty z przydatnymi działaniami.
Przykład z życia wzięty – norma EN 301 549 w działaniu
Intimax, wiodący sieciowy hipermarket w Rumunii, dostrzegł potrzebę zapewnienia zgodności swojej platformy handlu elektronicznego z normami dostępności EN 301 549, zwłaszcza w kontekście rosnącej świadomości na temat inkluzywnych doświadczeń online w UE.
Przed zintegrowaniem aplikacji Asystent Dostępności strona internetowa Intimax borykała się z typowymi problemami związanymi z dostępnością:
- Ograniczona zgodność z zasadami kontrastu kolorów WCAG 2.1 AA
- Brak wskazówek dotyczących dostępności dla elementów interaktywnych
- Niewystarczająca zgodność z czytnikami ekranu
- Brak scentralizowanych funkcji ułatwień dostępu dla użytkowników
- Wprowadzono automatyczne skanowanie dostępności i poprawki
- Poprawiony kontrast wizualny spełniający wymagania normy EN 301 549
- Włączono przyjazną dla użytkownika ikonę ułatwień dostępu, umożliwiającą szybkie wprowadzanie zmian
- Zoptymalizowana nawigacja dla technologii wspomagających zarówno na komputerach stacjonarnych, jak i urządzeniach mobilnych
Zweryfikowana recenzja firmy Intimax podkreśla pozytywne doświadczenia:
„Wspaniałe wsparcie, a ludzie są otwarci na zmiany i naprawianie usterek. Dziękuję! Możesz korzystać z tej aplikacji, jest super!” — Intimax, Rumunia
Uderzenie:
- Zwiększenie zgodności z przepisami dotyczącymi dostępności z 69% do 98% w ciągu miesiąca
- Ulepszone wrażenia zakupowe dla użytkowników z dysfunkcją wzroku i mobilności
- Zbudowaliśmy silniejsze zaufanie klientów poprzez zaangażowanie na rzecz inkluzywności
Przypadek ten dowodzi, że zgodność z normą EN 301 549 może być zarówno skuteczna, jak i skuteczna, jeśli wykorzystuje się odpowiednie narzędzia ułatwiające dostęp.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące normy EN 301 549
Czym jest norma dostępności EN 301 549?
Norma EN 301 549 stanowi zharmonizowane ramy UE dotyczące dostępności produktów i usług ICT, zgodne z wytycznymi WCAG i rozszerzające je na sprzęt, oprogramowanie, dokumenty i usługi telekomunikacyjne.
Czy norma EN 301 549 jest obowiązkowa?
Tak, jest to obowiązkowe dla organizacji sektora publicznego w UE i dotyczy wielu podmiotów prywatnych na mocy dyrektywy UE w sprawie dostępności stron internetowych oraz europejskiego aktu w sprawie dostępności.
Czym jest zamknięta funkcjonalność zgodnie z normą EN 301 549?
Zamknięta funkcjonalność odnosi się do produktów ICT, których użytkownik nie może modyfikować, na przykład bankomatów czy biletomatów, i które wymagają wbudowanych funkcji ułatwień dostępu, aby spełnić wymagania standardu.
Czym jest norma EN 301 549 dotycząca dostępnego zestawu narzędzi zamówień publicznych w zakresie ICT?
Jest to punkt odniesienia stosowany w zamówieniach publicznych w celu zapewnienia, że nabywane produkty i usługi ICT spełniają wymogi UE w zakresie dostępności.
Co oznacza EN 301 549 w języku angielskim?
W języku angielskim EN 301 549 to po prostu europejska norma dostępności produktów i usług ICT, mająca na celu zapewnienie, że mogą z nich korzystać osoby niepełnosprawne.
